Histamin İntoleransı
Nuralem Tozoğlu – Beslenme ve Diyetetik, Sağlık Bilimleri Fakültesi, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
Histamin, L-histidin dekareboksilaz enzimiyle histidinin dekarboksilasyonu sonucu sentezlenen bir amindir. Bazofillerde ve mast hücrelerinde ayrıca mide hücrelerinde, lenf düğümlerinde ve timusta yüksek düzeyde sentezlenir ve depolanır. Mide asidini salgılatan, düz kas hücrelerinin kasılmasını sağlayan, sitokin üretimini uyaran mekanizmalarda görev alır. Histaminin diamin oksidaz ve histamin-N-metitransferaz enzimlerini bulunduran iki ana metabolik yolu vardır. İntoleransı, diyetle alınan histamine karşı duyarlılık ya da enteral histaminoz; sindirilen histaminin metabolize edilememe durumudur. Histamin bir çok gıdada farklı miktarlarda bulunur. İlk olarak altmış yıl öncesinde balıkla ilişkilendirilmiş ve histamin balık zehirlenmesi olarak anılmıştır. Vakaların çoğunda balıktan kalanında ise peynirden şüphelenilmiştir. Son yıllarda da enzimatik eksikliğe bağlı tanımlanmıştır. Bu enzim eksikliğinin nedeni genetik, patolojik, farmakolojik olabilir. Yani birey bağırsaktaki histamini enzimatik eksiklerden dolayı metabolize edememektedir ve plazmada birikmektedir. Bunun sonucu olarakta kişilerde özellikle baş ağrısı, gastrointestinal ve dermatolojik bozukluklar olmak üzere üç ve daha fazla semptomla kendini gösterir.[1]
Yapılan araştırmalarda en sık görülen belirtiler; şişkinlik, diyare, karın ağrısı ve kabızlık olup en şiddetli görülen semptom şişkinliktir. Klinik tanısı zordur ancak serumda düşük bulunan diamin oksidaz değerleri, iki ya da daha fazla gastrointestinal semptomlar ve düşük histaminli uygulanan diyet ile iyileşme görülüyorsa tanı konulabilir.[2]
Histamin sadece akut alerji ve alerji olmayan reaksiyonlarda değil aynı zamanda kronik inflamasyondan da sorumludur. 100 mg / kg balık histamin içeriği kritik kabul edilir. Bu eşik, yüksek histidin içeriğine sahip ton balığı gibi balıklarla kolaylıkla aşılabilir. Bu nedenle Avrupa Birliği 100 mg / kg maksimum 200 mg/kg ile sınırlamıştır.[3]
Tedavi yaklaşımında dikkat edilmesi gereken nokta genellenebilecek histaminden fakir diyetler değildir. Bu genel diyet sadece semptom belirlemede, teşhiste yardımcı olur. Yapılması gereken bireyin tolere edebilirlik düzeyine uygun, yiyecek seçiminin yanısıra bileşimi ve yeme aralıklarına dikkat edilen bir diyet modelidir. Diyette 3 aşamalı yaklaşımın etkili olduğu kanıtlanmıştır. İlk aşamada bu aminleri içeren besinleri uzaklaştırma aşaması, bu sayede semptomları hafifletmek amaçlanır. İkinci aşamada hasta eğer karbonhidrata alışmışsa yağ ve proteini artırıp karbonhidratı kısmak semptomların azalmasını destekler ve son aşamada 2 hafta sonra diyetten çıkarılan besinler tolere durumuna göre yeniden verilir. Yeni yakalanmış balıklar neredeyse hiç histamin içermezken, salamura edilmiş ya da taze olmayan balıkların histamin içeriği 2.000 mg / kg' dan fazla olabilir. Histamin açısından zengin peynirinde histamin içeriği önemli ölçüde değişebilir. Örneğin İsviçre dağ peyniri 5 mg / kg' dan daha az histamin içerebilir. Sosis, şarap için de aynı şey geçerlidir. Balıklardaki histamin miktarları kolaylıkla toksik reaksiyonlara neden olabilirken, peynir şeklinde tüketildiğinde oldukça yüksek miktarlarda histamin tolere edilebilir. Bu duruma neden olarak gastrointestinal sistemde peynirden aminlerin daha yavaş salındığı gösterilebilir.[3]
*Lactobacillus parabuchneri ( L. parabuchneri ), peynirdeki histamin seviyesinin yüksek olmasının nedenlerinden biridir.[4]
Balık ve peynirde görülebileceği gibi fermente ürün olan şaraptada (özellikle kırmızı) duyarlılık görülür. Şarap tüketiminden sonra da özellikle kızarma, kızarıklık durumu söz konusudur. Aynı zamanda alkol sonrası migren ataklarının nedeni de histamin duyarlılığıdır. Ayrıca histamin içeriği şarap türleri arasında da farklılıklar gösterir. En düşük histamin miktarı rose ve beyaz şarapta bulunur. Şampanya daha yüksek miktarlarda histamin içerebilir.[5]
Histamin İntolerans Teşhisinde Yeni Yaklaşımlar
Yeni yaklaşımlar, idrarda histamin ve metabolitlerinin belirlenmesiyle olabileceğidir. Yapılan çalışmalar Ultra Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografisi ve Florimetrik tespit (UHPLC-FL) ile insan idrarındaki histamin ve metilhistamini belirlemek için yöntem geliştirmektir. İdrar örneklerinde histamin ve metilhistamin analizi, histamin intoleransının teşhisi için potansiyel yeni bir yaklaşımdır.[6]
Histamin İntoleransında Diamin Oksidaz Takviyesi
Beyaz bezelyeden elde edilen diamin oksidaz enziminin in vitro olarak histamin toksisitesini düzenlediği görülmüştür. Histamini azaltılmış diyete ek olarak verilen oral diamin oksidaz enzim takviyesinin semptomları iyileştirdiği görülmüştür. Aynı zamanda bu takviye görülen migren ataklarını da azaltmıştır. Sonuç olarak, diamin oksidaz enziminin yemeklerden önce oral yoldan verilmesinin histamin intoleransındaki semptomları ve semptom yoğunluğunu iyileştirmeye yardımcı olabileceği görülmüştür.[7]
Referanslar
1. Comas-Baste, O., Sanchez-Perez, S., Veciana-Nogues, M. T., Latorre-Moratalla, M., Vidal-Carou, M. C. (2020). Histamine Intolerance: The Current State of the Art. Biomolecules. 10(8), 1181.
2. Schnedl, W. J., Lackner, S., Enko, D., Schenk, M., Holasek, S. J., Mangge, H. (2019). Evaluation of symptoms and symptom combinations in histamine intolerance. Intestinal Research. 17(3), 427-433.
3. Reese, I. (2018). Nutrition therapy for adverse reactions to histamine in food and beverages. Allergologie Select. 2(1), 56-61.
4. Wüthrich, D., Berthout, H., Wechsler, D., Eugster, E., Irmler, S., Bruggmann, R. (2017). The Histidine Decarboxylase Gene Cluster of Lactobacillus parabuchneri Was Gained by Horizontal Gene Transfer and Is Mobile within the Species. Frontiers in Microbiology. 8, 218.
5. Wüthrich, B. (2018). Allergic and intolerance reactions to wine. Allergologie Select. 2(1), 80-88.
6. Comas-Baste, O., Bernacchia, R., Veciana-Nogues, M. T., Latorre-Moratalla, M., Vidal-Carou, M. C. (2017). New approach for the diagnosis of histamine intolerance based on the determination of histamine and methylhistamine in urine. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis. 145, 379-385.
7. Schnedl, W. J., Lackner, S., Enko, D., Schenk, M., Forster, F., Mangge, H. (2019). Diamine oxidase supplementation improves symptoms in patients with histamine intolerance. Food Science and Biotechnology. 28(6), 1779–1784.